Tính toán để bổ sung sắt cho phụ nữ đúng cách

Thiếu sắt dẫn đến thiếu máu với các biểu hiện như mệt mỏi, mất khả năng tập trung, đau đầu, rụng tóc… Tuy nhiên, rất ít người biết bổ sung đúng nguyên tố vi lượng quan trọng này. Vậy làm thế nào bổ sung sắt cho phụ nữ đúng cách? Là vấn đề được rất nhiều người quan tâm và tìm kiếm câu trả lời.

Tình trạng phụ nữ thiếu máu hiện nay

Thực tế hiện nay tình trạng thiếu máu thiếu sắt khá phổ biến, đặc biệt là ở phụ nữ. Có tới 26% phụ nữ trong độ tuổi sinh nở bị thiếu máu, chủ yếu là do thiếu sắt. Nghiên cứu của Viện dinh dưỡng Quốc gia cũng cho thấy, 66,1% phụ nữ mang thai trong 3 quý của thai kỳ bị thiếu máu do thiếu sắt.

Phụ nữ lứa tuổi sinh đẻ từ 15 đến 49 tuổi dễ bị thiếu máu thiếu sắt hơn nam giới vì dự trữ sắt thấp do mất máu trong các kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ không mang thai cần chú ý đến những yếu tố nguy cơ thúc đẩy thiếu máu thiếu sắt và thiếu axit folic như: ra máu kéo dài, ra nhiều khi có kinh, ăn uống quá kiêng khem (giảm cân). Phụ nữ có thai dễ bị thiếu máu, thiếu sắt do nhu cầu cao hơn bình thường để tăng khối lượng máu cho người mẹ và phát triển thai nhi. Tuy nhiên, lượng sắt dự trữ không đáp ứng đủ nhu cầu.

Cách chẩn đoán và bổ sung sắt

Chẩn đoán xác định thiếu máu thiếu sắt dựa chủ yếu vào những xét nghiệm máu: kết quả cho thấy tế bào hồng cầu nhỏ hơn và nhạt màu hơn so với bình thường, hàm lượng hemoglobin trong máu thường thấp hơn và lượng ferritin (protein dự trữ sắt trong máu) ở mức thấp (nồng độ hemoglobin (Hb) dưới 110g/L và ferritin huyết thanh dưới 30mcg/L.)

Cách tốt nhất để dự phòng thiếu sắt là duy trì chế độ ăn đa dạng nguồn thực phẩm. nên chọn các thực phẩm giàu sắt trong bữa ăn hàng ngày. Thức ăn động vật chứa nhiều chất sắt gồm: trứng, gan các loại động vật….và các phủ tạng có hàm lượng sắt cao (tim, bầu dục). Các loại thịt bò, thịt lợn và các loại thủy hải sản cũng chứa nhiều sắt. Sắt có trong thức ăn có nguồn gốc từ động vật có giá trị sinh học cao và khả năng hấp thụ tốt hơn so với chất có nguồn gốc thực vật. Trong thức ăn có nguồn gốc thực vật thì sắt có nhiều trong đậu đỗ, vừng lạc, các loại rau xanh thẫm, rau muống, rau ngót, mồng tơi, rau
đay….

Bổ sung sắt cho phụ nữ thế nào mới đúng

Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, chế độ ăn chỉ có tác dụng phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt. Khi đã bị thiếu máu do thiếu sắt thì việc bổ sung qua thức ăn là không đủ. Do vậy, một giải pháp hiệu quả được khuyến khích đối với các đối tượng này là sử dụng viên sắt hàng ngày, hàng tuần theo hướng dẫn của cán bộ y tế.

Tuy nhiên, bổ sung sắt cần cân bằng lượng sắt trong cơ thể, bởi nếu lượng sắt trong cơ thể bị thừa có thể dẫn tới nguy hại cho sức khỏe. Sắt dư thừa sẽ được tích lũy trong gan và lách, nếu tích lũy kéo dài có thể dẫn đến suy gan, suy lách và hàng loạt các biến chứng khác.

Biểu hiện của thừa sắt thường có những biểu hiện như tiêu chảy, đi tiểu ra máu, buồn nôn, đau bụng… Lúc này, cần nhanh chóng đến bệnh viện, trung tâm y tế để bác sĩ thăm khám không được chờ đợi bệnh tự thuyên giảm.

Theo hướng dẫn của Chương trình phòng chống thiếu máu, phụ nữ tuổi sinh đẻ không có thai uống bổ sung viên uống bổ sung sắt, kết hợp với Axit folic, Vitamin B12, Vitamin E, Kẽm, Dầu mè đen để dự phòng thiếu máu, một đợt trong năm và kéo dài trong 16 tuần (4 tháng liên tục). Phụ nữ có thai cần uống bổ sung những viên sắt có đủ thành phần trên, liều lượng 1 viên/ngày từ khi bắt đầu có thai cho tới sau đẻ 1 tháng.

Thiếu máu là giai đoạn cuối của thiếu sắt kéo dài. Chính vì vậy, khi có thai, ngay cả trong trường hợp bà mẹ cảm thấy sức khỏe bình thường cũng không có nghĩa là không bị thiếu sắt. Hơn nữa, kể cả khi uống không bị thiếu máu, việc bổ sung sắt cho phụ nữ là điều cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu sắt tăng cao của người phụ nữ trong thời kỳ có thai giúp bà mẹ phòng chống thiếu máu dinh dưỡng do thiếu sắt.

Lưu ý khi bổ sung thuốc sắt hấp thu hiệu quả

Sắt được hấp thụ tốt nhất khi dạ dày trống, tuy nhiên vì nó có thể gây kích ứng dạ dày nên có thể dùng sau bữa ăn từ 1 đến 2 giờ. Vitamin C giúp tăng cường hấp thụ sắt qua đường tiêu hóa, do vậy việc bổ sung sắt hiệu quả hơn nếu uống cùng với nước chanh hoặc cam. Bên cạnh đó, nếu bạn đang điều trị bệnh dạ dày bằng các thuốc kháng acid nên uống viên sắt trước 2 giờ hoặc sau 4 giờ các thuốc này để tránh giảm hấp thụ.

Tuyệt đối không uống sắt với nước chè (trà) mà nên uống với nước lã đun sôi để nguội vì trà cản trở hấp thụ sắt, nên uống trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ để sắt hấp thụ được tốt hơn. Không uống chung với thuốc kháng axit trị viêm loét dạ dày – tá tràng (sắt không được hấp thụ), không uống chung với tetracyclin (tetracyclin bị giảm hấp thu); sau khi uống thuốc, phân đi tiêu có màu đen (do màu của sắt, đây là dấu hiệu không đáng ngại).

Việc bổ sung sắt có thể gây táo bón, do vậy cần tăng cường thêm các chất xơ tự nhiên hoặc dùng thêm các thuốc làm mềm phân. Đồng thời, ăn nhiều rau xanh, quả chín vừa giảm táo bón vừa cung cấp Vitamin C giúp tăng cường hấp thụ sắt.

Giúp bạn giải đáp thắc mắc về vấn đề bổ sung sắt hợp lý cho cơ thể, hãy liên hệ trực tiếp tới số: 1900.1259 hoặc gửi câu hỏi về hòm thư: Khoedep@bacsituvan.vn.  Cảm ơn bạn đã quan tâm!